Lang geleden, begin jaren ’80 ben ik een vinyl grammofoonplaten verzameling begonnen die tot begin jaren ’90 uitgegroeid is tot ca. 1500 langspeelplaten (LP’s) + 12″ en ca. 300 8″ singles. Destijds maakte ik als hobby o.a. mood-tapes en compilatie cassettebandjes met een (autoreverse) Sony cassettedeck onder de naam TS Fennis Productions. Ik heb waarschijnlijk nog zo’n 500-600 bandjes liggen die ik (op enkele uitzonderingen na van eigen opnames) niet meer heb geluisterd. Vanaf 1997 ben ik zelf CD’s gaan maken van naar MP3 geripte (originele) CD’s en (ook) van via Internet gedownloade muziek.
Veel gedownloade muziek had ik ook al op LP staan maar nooit de moeite voor genomen om via de PC of anderszins (o.a. MiniDisc) over te zetten en te converteren naar MP3 aangezien dit minimaal de volledige tijdsduur van het betreffende liedje zou duren en met het overtypen van artiest en titelgegevens veel meer tijd zou kosten. Door de online CD database CDDB die op basis van het unieke profiel van de CD-trackduur de meta-gegevens (albumtitel, artiest en track-titel zoals opgenomen in de ID3-tag) van de CD’s teruggaf werd rippen stukken eenvoudiger voor het digitaliseren van mijn muziekverzameling. Als fervent muziekverzamelaar heb ik destijds zelf ook tientallen in de CD database ‘onbekende’ CD’s via audiograbber van meta-informatie voorzien. Hoewel ik bij elkaar nog ca. 2200 (originele) audio-CD’s bezit gebruik ik de ‘originelen’ slechts incidenteel (soms bijvoorbeeld nog kinderliedjes CD’s). Feitelijk dienen de LP’s nu slechts als licentiekaarten voor de muziek. Alleen voor enkele bijzondere vinyl-platen zal ik misschien nog de moeite doen dit ooit te digitaliseren. MP3 is nu voorlopig het digitale audio-content substituut voor de langspeelplaten en de CD’s.
De compilatie-tapes van de jaren ’80 tot ca. 1996 werden vervangen door mp3 CD-ROM’s en na enkele jaren (sinds ik een iPod classic bezit) iTunes playlists met favorieten en wat sfeer-selecties om makkelijker op mijn iPod en iPhone te kunnen zetten. Mijn digitale muziekverzameling is ondertussen (begin 2011) behoorlijk groot geworden: schatting ca. 380 GB (ruim 120.000 songs) en ik heb nog niet eens al mijn CD’s geript. Wel moet ik toegeven dat er ook muziek van de bibliotheek geripte CD’s bij zit (waarvoor ik ook een vergoeding per CD heb betaald) en een deel van de verzamelalbums is gedownload van nieuwsgroepen via betaald abonnement; meestal bezit ik wel al een behoorlijk deel op andere verzamel CD’s: er is dus sprake van dubbele nummers.Van alle gekochte cassettebandjes, minidisks, (lege) CD’s en DVD’s is ook een thuiskopie-heffing afgedragen variërend van € 0,23 per uur voor cassettebandjes tot € 0,47 per uur voor lege audio-CD’s. Lege DVD’s hebben momenteel een heffing van €0,60 (DVD-R 4,7 GB) (DVD+R = €0,40).
Ik was eerder al wat ambivalent met betrekking tot het downloaden van Internet.
Mijn algemene vraag is dit:
Is het illegaal om muziek, films en software van Internet te downloaden waarvan je al een origineel of licentiecode bezit?
Juridisch is dit nog een wat schimmig en politiek wat turbulent gebied. Er lijkt met het recente (11-4-2011) voorstel van staatssecretaris Fred Teeven nu toch een downloadverbod te gaan komen wat in de praktijk mogelijk neer kan komen op een provider-filter voor illegaal aangemerkte buitenlandse sites. Digitale Burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom spreekt over repressie van de individuele internetgebruikier en censuur. Vooral het aanbieden van bestanden lijkt nu strafbaar: Peer-to-peer netwerken hebben door de aard van de techniek vaak als kenmerk dat men het geheel of delen van (al dan niet als illegaal te classificeren) gedownloade bestanden zelf ook weer aanbied. Probleem is dat soms de legaliteit niet (of niet meteen) is vast te stellen, soms gaat dus om fragmenten van een bestand waarbij soms de (hoofd) aanbieder niet is vast te stellen en waarbij via een omweg de P2P indexerende sites worden aangepakt (denk o.a. aan The Pirate Bay).Er is een uitspraak over het downloaden van muziek uit illegale bron (15 november 2010) , dat dit gebruik legaal is in Nederland in combinatie met de thuiskopie vergoeding.
Omdat ik direct of indirect (in geval van 2e hands) heb betaald voor een origineel op een audio CD ben ik geneigd te zeggen dat ik sowieso rechtmatig handel als ik die muziek (opnieuw) download (omdat dat nu eenmaal makkelijker is en sneller gaat dan het origineel rippen of opzoeken) als MP3 en gebruik. Ook het downloaden van films (.avi /.mp4) of Divx films waarvan ik al een analoog origineel bezit (op al dan niet met MacroVision kopieerbeveiligde videobanden) volgt voor mij dezelfde redenering. Het vervuld hier feitelijk de thuiskopiefunctie van ‘porting’. Met het in de maak zijnde downloadverbod lijkt dit echter te veranderen. Ik pleit voor een ‘fair common use‘ regeling voor bestaande, gelijke of gelijksoortige content waar ik reeds voor betaald heb of een legale drager van bezit. Een online video-service dienstverlener die een door mijzelf geripte video omzet naar een ander bestandsformat met meta-codes of extra ondertitels of een oude Disney VHS digitaliseert naar DVD zou voor mij mogen vallen onder dit ‘fair common use‘.
De techniek van netwerk-streaming en cloud-computing maakt het onderscheid tussen fair use en (mogelijk) illegaal gebruik ook steeds lastiger te beoordelen. Het lijkt op het reeds genoemde ‘porting’ (om van ene naar andere bestandsformat te converteren om het op een ander apparaat te gebruiken) en ’timeshifting’ (uitgesteld TV kijken) uit de uitspraak van 15 november 2010, maar voegt daar wel een extra dimensie aan toe: een netwerk-schijf die al dan niet gedeeld in huis of ergens online staat waarvandaan media worden gestreamd naar TV, PC, iPhone, wekkerradio etc. Legale downloaddiensten als Spotify (die het gratis personalized audio-luisteren met reclame in de free versie ook gaat beperken tot 10 uur per maand) bieden nu reeds legaal streaming diensten aan tegen betaling van €10 (flat-fee) per maand. Een TiVo (= Digitale Videorecorder) vervuld al nieuwe functies door de technologische mogelijkheid om automatisch op (meta-)kenmerk op te nemen. In de VS is NetFlix een video-on-demand dienst die tegen een vaste prijs video-content bied. Europa staat dit (om redenen m.b.t. rechten) nog niet toe, maar het geeft wel aan waar we naartoe gaan.Ik verwacht dat de trend van Internet-TV met video & content on demand (vod) zich zal voortzetten, en het personalized en customized aanbod (de belofte van Web 3.0) zich hiermee zal manifesteren. De juridische en politieke kaders (denk aan auteurswetgeving met een eerlijke en billijke vergoeding voor rechthebbenden en tegelijkertijd ook de controle-motieven van de overheid) zullen met de voortschrijding van de techniek voor content-sharing innovatie blijven vragen om een principiële respons als we niet willen verzanden in een totalitair overheidsgecontroleerde Big Brother-achtige maatschappij (naar Chinees voorbeeld).